Anlaşmalı boşanma davası nasıl açılır?
Anlaşmalı olarak boşanmaya karar veren çiftler, Türk Medeni Kanununda düzenlenen 168.madde uyarınca, eşlerden birinin yerleşim yeri veya davadan önce son defa altı aydan beri birlikte oturdukları yer aile mahkemesinde anlaşmalı boşanma davalarını açabilirler.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASI
Çiftlerin evlilik birliğini ne şekilde ve hangi koşullar altında sonlandıracaklarını anlaşarak belirleyemedikleri durumlarda taraflardan bir tanesi mahkemeye başvurarak çekişmeli boşanma davası açabilir. Türk Medeni Kanununun 161 ila 166.maddelerinde düzenlenen çekişmeli boşanma davasına dayanan sebepler; genel ve özel boşanma sebepleri olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Çekişmeli Boşanma Davalarına Sebebiyet Veren Genel Sebepler: Evlilik birliğini temelden sarsan her türlü durumun varlığı genel boşanma sebeplerinden sayılabilir. Yargıtay Kararlarına da konu olmuş birkaç genel boşanma sebebi örnek vermek gerekirse; şiddetli geçimsizlik, mizaç uyuşmazlığı nedeniyle sürekli tartışma, tehdit, hakaret, güven sarsıcı hareketler, cinsel ilişkiden kaçınma veya eşi doğal olmayan yoldan cinsel birleşmeye zorlama, eşlerin aile büyüklerine kötü davranması, hakaret etmesi, eşlerin evlilik yükümlülüklerini yerine getirmemesi gibi akla gelebilecek birçok sebep genel boşanma sebeplerinden sayılabilir ve anlaşmaya varılamaması halinde çekişmeli boşanma davası açılabilir.
- Çekişmeli Boşanma Davalarına Sebebiyet Veren Özel Sebepler: Özel boşanma sebepleri Türk Medeni Kanununda tahdidi olarak sayılmıştır. Bu sebeple Kanunda yer almayan özel bir boşanma sebebi yaratılamaz ve buna bağlı olarak da dava açılamaz. Aşağıda yer alan maddelerdeki bir sebebe dayanarak özel boşanma davası açmak isteyen taraf sadece iddiasını ispatla yükümlüdür. Karşı tarafın kusurluluğunun ispatlaması davayı açan eşten beklenmez. Özel boşanma sebeplerine dayanan sebepler şunlardır;
- Zina (aldatma) sebebiyle çekişmeli boşanma davası
- Hayata kast, pek kötü veya onur kırıcı kavranış sebebiyle çekişmeli boşanma davası
- Suç işleme ve haysiyetsiz hayat sürme sebebiyle çekişmeli boşanma davası
- Terk sebebiyle çekişmeli boşanma davası
- Akıl hastalığı sebebiyle çekişmeli boşanma davası
Çekişmeli boşanma davalarında yalnızca boşanma sebebi konusunda bir anlaşmazlık olmayıp bunların yanında maddi-manevi tazminat, nafaka, varsa çocukların velayeti gibi birçok konuda ortak konuya varılamamasından dolayı taraflar çekişmeli boşanma davası yoluna gitmektedirler. Mal paylaşımından kaynaklanan davalar ise Aile Mahkemesinde görülen boşanma davası neticelendikten sonra görülür.
Çekişmeli boşanma davasını açan davacı, kusur oranlarına göre davalıdan daha fazla kusurlu bulunur ise boşanma davası reddedilir. Buna binaen evlilik birliği içinde daha az kusurlu bulunan eş, boşanmaya karşı çıkarsa boşanma kararı verilemez.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA YARGILAMA USULÜ
Evlilik birliğini sonlandırmak maksadıyla taraflardan biri Aile Mahkemesine dava dilekçesi sunarak çekişmeli boşanma davası açar. Hukuk Muhakemeleri Kanunu uyarınca dava dilekçesinin davalıya tebliğinden itibaren 2 haftalık süre içerisinde davalının davaya cevap verme ve delillerini sunma hakkı vardır. Verilen cevap dilekçesinin neticesinde yine tebliğ tarihinden itibaren 2 haftalık süre içinde davacı tarafından cevaba cevap ve buna binaen yine aynı süreler içinde davalı tarafından verilecek olan 2.cevap dileçesiyle dilekçeler aşaması tamamlanmış olur. Her iki tarafın da sahip olduğu bu 2 dilekçe hakkının kullanılması tarafların kendilerini açıklamaları ve delillerini sunmaları bakımından önem taşır. Delillerin ise kural olarak bu dilekçelerde mahkemeye sunulması ve hangi vakıanın hangi delille ispatlanacağının da belirtilmesi gerekir. Her iki tarafında da ikişer dilekçe hakkını kullanmasından sonra dilekçelerde tanık deliline dayanılmışnise tanıkların ad-soyad, adres, telefon numarası gibi iletişim bilgilerinin yer aldığı bir tanık listesi dilekçesi mahkemeye sunulabilir.
Dilekçeler aşaması tamamlandıktan sonra ilgili mahkeme her iki tarafı da ilk duruşmaya çağıracaktır. Bu duruşmada taraflar dilekçelerinde gösterdikleri belgeleri mahkemeye sunmak veya böyle bir şey mümkün değilse belgelerin getirtilmesini mahkemeden talep etmek durumundadırlar. Aksi halde dilekçelerinde belirttikleri delillere dayanmaktan vazgeçmiş sayılacaklardır. Zorunda kalınmadıkça bahsi geçen “ön inceleme aşaması” tek duruşmada bitecektir.
Ön inceleme aşaması tamamlandıktan sonra “tahkikat” aşamasına geçilecektir. Bu aşamada tarafların tanık listelerinde belirttikleri tanıklar dinlenecek, delliller getirtilerek incelenecek ve tartışılacaktır. Tahkikat aşamasında birden fazla duruşma yapılabilir. Tüm bu duruşmaların en sonunda sözlü duruşma yapılarak taraflar son kez dinlenir ve çekişmeli boşanma davası hakkında hüküm verilir. Boşanma davalarında yargılama usulü genel hatlaryla anlattığımız gibi olmakla birlikte Türk Medeni Kanununda bazı özel kurallar da hüküm altına alınmıştır. Bunlara değinmek gerekirse;
- Hâkim, boşanma davasının dayandığı olguların varlığına vicdanen kanaat getirmedikçe, bunları ispatlanmış sayamaz.
- Hâkim, bu olgular hakkında gerek kendiliğinden, gerekse istem üzerine taraflara yemin öneremez.
- Tarafların bu konudaki her türlü ikrarları hâkimi bağlamaz.
- Hâkim, kanıtları serbestçe takdir eder.
- Boşanmanın fer’î sonuçlarına ilişkin anlaşmalar, hâkim tarafından onaylanmadıkça geçerli olmaz.
- Hâkim, taraflardan birinin istemi üzerine duruşmanın gizli yapılmasına karar verebilir.
ÇEKİŞMELİ BOŞANMA DAVASINDA İSPAT VE DELİLLER
Çekişmeli boşanma davalarında boşanma sebebi olarak gösterilen somut vakıalar her olayın kendi içerisindeki durumuna göre özel olarak tayin edilmelidir. Bu sebeple de çekişmeli boşanma davasına konu olan her vakıanın delil aracı farklı olacaktır. Bahsi geçen delil araçlarından bahsetmek gerekirse, tanık ifadeleri, whatssap içerikleri, telefon görüşme kayıtları, mesajlar, çekişmeli boşanma davasına neden olan vakıaları ispatlamak amacıyla usulüne uygun alınmış ses veya görüntü kaydı, sosyal medya paylaşımları, uçak veya otel kayıtları, güvenlik kamerası görüntüleri, fotoğraflar, video kayıtları, kredi kartı ekstresi, banka kayıtları, açılmış bir ceza dava dosyası da çekişmeli boşanma davasında delil olarak gösterilebilir.
Zina (aldatma) sebebiyle açılmış olan çekişmeli boşanma davalarında ise, Yargıtay tarafından ayrıca kriterler belirlenmiştir. Bu kriterlerden bahsetmek gerekirse, ilk olarak, eşlerden birinin karşı cinsten biriyle düzenli bir şekilde gece-gündüz telefonda görüşmesi zinanın varlığına işaret eder. Bunun yanında kadın veya erkeğin yalnızken ortak konuta karşı cinsten birini alması zinanın varlığına işaret eder. Eşlerden biri evlilik dışı ilişkiye girdiği başka bir kişiden çocuk sahibi olduğu takdirde de zina olgusu ispatlanmış olur.